Giải mã các nguyên nhân gây đau lưng vùng thắt lưng

Đau lưng vùng thắt lưng có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân đơn giản nhưng cũng có thể do bệnh lý nghiêm trọng cần điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Giải phẫu vùng thắt lưng

Để hiểu các nguyên nhân gây đau lưng vùng thắt lưng, trước hết cần biết về cấu trúc vùng thắt lưng.

Các cấu trúc quan trọng của thắt lưng gồm: xương sống thắt lưng, đĩa đệm giữa các đốt sống, dây chằng xung quanh cột sống và đĩa đệm, tủy sống và dây thần kinh, cơ thắt lưng, các cơ quan nội tạng của xương chậu và bụng, da bao phủ vùng thắt lưng.

Cột sống thắt lưng có các đốt sống “xếp chồng” lên nhau có thể tạo thành một cấu trúc hỗ trợ có thể di chuyển được đồng thời bảo vệ tủy sống khỏi bị chấn thương. Tủy sống được cấu tạo bởi mô thần kinh kéo dài từ não xuống cột sống. Mỗi đốt sống có một quá trình hình thành gai, phần xương nhô lên phía sau tủy sống, giúp bảo vệ mô thần kinh khỏi chấn thương do va đập. Đốt sống cũng có một “thân” xương (thân đốt sống) chắc chắn ở phía trước của tủy sống để tạo ra một nền tảng thích hợp cho việc chịu trọng lượng của tất cả các mô phía trên mông.

Các đốt sống thắt lưng xếp ngay trên đỉnh xương cùng nằm giữa mông. Ở mỗi bên, xương cùng tiếp xúc với xương chậu để tạo thành các khớp xương cùng của mông.

Đĩa đệm là những tấm đệm đóng vai trò như “đệm” giữa các thân đốt sống riêng lẻ. Chúng giúp giảm thiểu tác động của lực căng lên cột sống. Mỗi đĩa được thiết kế giống như một miếng mềm ở trung tâm và vòng ngoài cứng chắc bao quanh. Phần trung tâm của đĩa đệm có khả năng bị vỡ (thoát vị như trong thoát vị đĩa đệm) qua vòng ngoài, gây kích thích các mô thần kinh lân cận và đau thần kinh tọa.

Dây chằng là những mô mềm dạng sợi chắc chắn giúp gắn chặt xương và mô. Các dây chằng gắn từng đốt sống với nhau và bao quanh mỗi đĩa đệm.

Các dây thần kinh cung cấp cảm giác và kích thích các cơ của thắt lưng cũng như chi dưới (đùi, chân, bàn chân và ngón chân) đều thoát ra khỏi cột sống thắt lưng thông qua các cổng xương.

Nhiều nhóm cơ chịu trách nhiệm gập, duỗi và xoay thắt lưng, cũng như cử động các chi dưới, bám vào cột sống thắt lưng thông qua các dây chằng.

Tử cung và buồng trứng là những cấu trúc vùng chậu quan trọng nằm trước vùng xương chậu của phụ nữ. Tuyến tiền liệt là một cấu trúc vùng chậu quan trọng ở nam giới. Thận nằm ở hai bên mặt sau của bụng dưới, phía trước cột sống thắt lưng.

Da vùng thắt lưng được cung cấp bởi các dây thần kinh xuất phát từ các rễ thần kinh thoát ra từ cột sống thắt lưng.

>> Xem thêm Đau lưng dưới gần mông ở phụ nữ là dấu hiệu cảnh báo bệnh gì?

Chức năng của vùng thắt lưng

Vùng thắt lưng có nhiều vai trò quan trọng: hỗ trợ nâng đỡ cơ thể, chuyển động và bảo vệ một số mô cơ thể. Khi chúng ta đứng, phần lưng dưới có chức năng nâng đỡ trọng lượng của phần thân trên. Khi chúng ta uốn cong người hoặc xoay ở thắt lưng, phần lưng dưới sẽ tham gia vào chuyển động.

Bảo vệ các mô mềm của hệ thần kinh và tủy sống cũng như các cơ quan lân cận của xương chậu và bụng là một chức năng quan trọng của cột sống thắt lưng và các cơ lân cận của vùng thắt lưng.

Những nguyên nhân phổ biến gây đau lưng vùng thắt lưng

Các nguyên nhân phổ biến gây đau vùng thắt lưng gồm căng cơ thắt lưng, kích thích dây thần kinh, bệnh lý cơ vùng thắt lưng, xâm lấn xương và các tình trạng của xương và khớp.

Căng thắt lưng

Căng thắt lưng là một chấn thương căng dây chằng, gân và/hoặc cơ của thắt lưng. Sự cố kéo căng dẫn đến những vết rách trong các mô này. Căng thắt lưng được coi là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thắt lưng.

Tổn thương mô mềm thường được phân loại là “cấp tính” nếu nó xuất hiện trong vài ngày đến vài tuần. Nếu tình trạng này kéo dài hơn ba tháng, thì được gọi là mạn tính. Căng cơ thắt lưng thường xảy ra nhất ở những người trong độ tuổi 40, nhưng nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tình trạng này được đặc trưng bởi sự khó chịu ở vùng thắt lưng, khởi phát sau một hành động nào đó gây căng cơ cho các mô vùng thắt lưng. Mức độ nghiêm trọng của chấn thương tùy thuộc vào mức độ căng và dẫn đến co thắt các cơ ở lưng.

Nghỉ ngơi, chườm ấm, xoa bóp và dùng thuốc giảm đau sẽ giúp giảm co thắt cơ lưng.

Kích ứng dây thần kinh

Các dây thần kinh của cột sống thắt lưng có thể bị kích thích bởi áp lực (tác động) từ xương hoặc các mô khác, hoặc do bệnh lý khởi nguồn từ rễ ở tủy sống đến bề mặt da. Những vấn đề sức khỏe có thể gồm bệnh lý đĩa đệm thắt lưng, viêm dây thần kinh do nhiễm virus (bệnh zona)…

Bệnh lý rễ thần kinh thắt lưng

Bệnh lý rễ thần kinh thắt lưng là tình trạng kích thích dây thần kinh do tổn thương các đĩa đệm giữa các đốt sống. Tổn thương đĩa đệm xảy ra do sự thoái hóa (hao mòn) của vòng ngoài của đĩa đệm, chấn thương hoặc cả hai. Kết quả là, phần mềm trung tâm của đĩa đệm có thể bị vỡ (thoát vị) qua vòng ngoài của đĩa và tiếp giáp với tủy sống hoặc các dây thần kinh của nó khi chúng thoát ra khỏi cột sống xương. Vết vỡ này là nguyên nhân gây ra cơn đau thần kinh tọa, đau lan từ lưng và mông xuống chân.

Đau lưng thường tăng khi cử động ở thắt lưng và có thể tăng khi ho hoặc hắt hơi. Thậm chí, đau thần kinh tọa có thể đi kèm với tiểu tiện hoặc đại tiện không tự chủ.

Đau thần kinh tọa của bệnh cơ thắt lưng thường chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể, chẳng hạn như bên trái hoặc bên phải, chứ không phải cả hai.

Xâm lấn xương

Bất kỳ vấn đề gì khiến đốt sống thắt lưng bị dịch chuyển gây hạn chế không gian (xâm lấn) cho tủy sống và dây thần kinh lân cận đều có thể gây đau 2 thắt lưng.

Nguyên nhân thường là do viêm khớp, thoái hóa đốt sống (trượt một đốt sống liên quan đến bệnh khác), và hẹp ống sống (chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy sống bởi các gai xương hoặc các mô mềm khác trong ống sống). Sự chèn ép dây thần kinh cột sống trong những tình trạng này có thể dẫn đến đau thần kinh tọa lan xuống chi dưới. Hẹp ống sống có thể gây ra các cơn đau ở chi dưới trầm trọng hơn khi đi bộ và giảm bớt khi nghỉ ngơi (giống như cơn đau do tuần hoàn kém). Phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, có thể gồm: nghỉ ngơi, tập thể dục, tiêm cortisone ngoài màng cứng và phẫu thuật giải áp bằng cách loại bỏ xương chèn ép.

Bệnh lý xương khớp

Thoái hóa khớp, viêm khớp, chấn thương hoặc tình trạng xương khớp bẩm sinh đều có thể gây đau vùng thắt lưng.

• Tình trạng xương bẩm sinh: Các nguyên nhân bẩm sinh gây đau thắt lưng gồm vẹo cột sống và nứt đốt sống. Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong sang một bên có thể gây ra khi một chi dưới ngắn hơn chi kia (cong vẹo cột sống chức năng) hoặc do cấu trúc bất thường của cột sống (vẹo cột sống cấu trúc). Nứt đốt sống là một dị tật bẩm sinh ở vòm đốt sống có xương trên ống sống, thường không có quá trình tạo gai.
• Thoái hóa xương khớp: Khi chúng ta già đi, hàm lượng nước và protein trong sụn của cơ thể thay đổi. Sự thay đổi này dẫn đến sụn yếu hơn, mỏng hơn và dễ vỡ hơn. Bởi vì cả đĩa đệm và khớp xếp các đốt sống được cấu tạo một phần bởi sụn, các khu vực này có thể bị hao mòn theo thời gian. Thoái hóa đốt sống có thể được ghi nhận trên phim X-quang cột sống là sự thu hẹp “không gian đĩa đệm” bình thường giữa các đốt sống. Đó là sự suy thoái của mô đĩa đệm dẫn đến thoát vị đĩa đệm và đau thắt lưng ở bệnh nhân lớn tuổi.
• Viêm xương khớp cũng là một nguyên nhân gây ra đau thắt lưng. Những nguyên nhân gây viêm xương khớp thường được điều trị bằng cách: chườm ấm, nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm đau, chống viêm…
• Chấn thương xương và khớp: Gãy xương cột sống thắt lưng và xương cùng thường ảnh hưởng nhất đến người cao tuổi bị loãng xương, đặc biệt là những người đã dùng thuốc cortisone lâu ngày. Đối với những người này, đôi khi ngay cả những hành động nhỏ gây căng cột sống (như cúi xuống buộc dây giày) cũng có thể dẫn đến gãy xương.
• Bệnh thoái hóa đốt sống: Là loại viêm khớp có thể ảnh hưởng đến lưng dưới và khớp xương cùng. Các bệnh thoái hóa đốt sống bao gồm viêm khớp phản ứng (bệnh Reiter), viêm cột sống dính khớp, viêm khớp vẩy nến… Mỗi bệnh này đều có thể dẫn đến đau thắt lưng và cứng khớp, thường nặng hơn vào buổi sáng.

>> Xem thêm Bạn có biết đau nhức xương khớp nên ăn gì và kiêng gì để giảm đau hiệu quả

Phong Tê Thấp Nhất Nhất – Giải pháp cho đau lưng vùng thắt lưng

Người bị viêm khớp, thoái hóa đốt sống lưng, đau thần kinh tọa dẫn đến đau vùng thắt lưng có thể dùng Phong Tê Thấp Nhất Nhất để điều trị bệnh cũng như ngăn ngừa và hạn chế bệnh tái phát.

Phong Tê Thấp Nhất Nhất ra đời từ bài thuốc Phong Tê Thấp bí truyền có hiệu quả thực sự trong dân gian, sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại tại nhà máy dược phẩm chuẩn GMP-WHO, tạo nên sản phẩm dạng viên nén tiện dụng và dễ bảo quản.

Phong Tê Thấp Nhất Nhất có thành phần thảo dược, nên đảm bảo an toàn, ít hoặc không có tác dụng phụ như thuốc Tây, do vậy được đông đảo người bệnh tin dùng.

Vân Anh